快好知 kuaihz订阅看过栏目

 

乌兹别克语(乌孜别克语,拉丁字母O'zbek tili , 西里尔字母: збек тили ),属于突厥语系—葛逻禄语支,是乌兹别克斯坦官方语言。乌兹别克语有约3千万使用者。古乌兹别克语在粟特大夏花剌子模使用。乌兹别克语的词汇和语法,与维吾尔语哈萨克语柯尔克孜语塔塔尔语、卡拉卡尔帕克语等突厥语言比较接近,与这些语言可以大概沟通,但亦受到波斯语、阿拉伯语和俄语的影响。在1927年之前,乌兹别克语使用阿拉伯字母书写。1927年改用拉丁字母,从1940年之后前苏联要求改用西里尔字母。乌兹别克斯坦独立之后1993年开始已经改用拉丁字母。在中国,乌孜别克语仍使用阿拉伯字母书写,不过目前大部分人已经掌握了乌兹别克语拉丁字母

介绍

乌兹别克语(乌孜别克语)属突厥语系—葛逻禄语支。主要分布于乌兹别克斯坦哈萨克斯坦吉尔吉斯斯坦塔吉克斯坦土克曼斯坦阿富汗斯坦,此外,在土耳其以及中国新疆的乌鲁木齐市、伊宁市、喀什市莎车县叶城县、木垒县乌孜别克族乡、奇台县、吉木萨尔县、克拉玛依市 等地也有人使用,在全世界范围内使用人数3200多万(2016年)。

乌兹别克语有8个元音,圆唇元音前后对立,有元音和谐现象。辅音有24个。

乌兹别克语属粘着型语言,其语法范畴与突厥语族的其他语言,特别是与维吾尔语、塔塔尔语、哈萨克语、柯尔克孜语有许多相同或相似之处。名词有格、数、人称的语法范畴。格有6个,即主格、领属格、宾格、向格、时位格、从格;数分单、复数;人称分第一、二、三人称。形容词有级的语法范畴。动词有人称、数、时、语态、式等语法范畴。时分过去时、现在时、现在-将来时。语态分主动态、自复态、被动态、使动态、交互共同态。式分陈述式、祈使式、条件式。表达语法意义的主要手段是形态变化,其次是词序、虚词和语调。一般情况下,主语在前,谓语在后,宾语在动词之前,修饰语在被修饰语之前。主要构词手段为派生法和合成法。此外,乌兹别克语有相当数量的阿拉伯、波斯、俄罗斯等语言的借词。突厥诸语言相互借用的现象在乌兹别克语中也很多。

1927年以前乌兹别克文采用阿拉伯字母,1927~1940年采用拉丁字母,1940年以后改用以西里尔字母为基础的文字,乌兹别克斯坦独立之后1993年又改用拉丁文字,所有在乌兹别克斯坦老年人仍然使用西里尔字母,而年青一代使用拉丁字母。在阿富汗的乌兹别克族仍然使用阿拉伯字母的乌兹别克语。中国新疆的乌孜别克族也在普及拉丁文字,目前已经有部分新疆乌兹别克族能够熟练使用乌兹别克语拉丁文字。

字母

阿拉伯字母型

乌兹别克语拉丁字母列表

A a [a]

B b [b]

D d [d]

E e [e]

F f [f]

G g [ɡ]

H h [ ]

I i [i]

J j [d ]/[ ]

K k [k]

L l [l]

M m [m]

N n [n]

O o [o]

P p [p]

Q q [q]

R r [r]

S s [s]

T t [t]

U u [u]

V v [v]

X x [x]

Y y [j]

Z z [z]

O’ o’ [ ]

G’ g’ [ ]

Sh sh [ ]

Ch ch [t ]

ng [ ]

日常用语

英语乌兹别克语
WelcomeXush kelibsiz
HelloAssalomu Alaykum!Vaalajkum assalom!
How are you?  Fine, thanks.Ishlaringiz yaxshimi?Ahvolingiz qalay?
Rahmat, yaxshi
Long time no seeAnchadan beri ko'rishmadik!
What's your name?  My name is ...Sizning ismingiz nima?
Mening ismim ...
Where are you from?  I'm from ...Siz qay yerdansiz?
Men ...
Pleased to meet youTanishganimdan hursandman
Good morningHayirli tong
Good afternoonHayirli kun
Good eveningHayirli kech
Good nightHayirli tun
GoodbyeHayir / Salomat bo'ling。
Good luckOmad yor bo'lsin!
Cheers/Good health!Oldik! / Sog'liq uchun!
Have a nice dayYahshi ishlang!
Bon appetitYoqimli ishtaha!
Bon voyageOq yo'l!
I don't understandMen tushunmayapman。
Please speak more slowlyIltimos, sekinroq gapiring。
Please write it downIltimos, yozib ko'rsating / Yozib bering
Do you speak Uzbek?O'zbek tilida gapirasizmi?
Excuse meUzr / Kechirasiz
How much is this?  How much does this cost?Necha pul turadi?  Buning narhi qancha?
SorryAfu eting
Thank you  ResponseRahmat/Katta rahmat
Arzimajdi
Where's the toilet?Hojathona qay yerda?
This gentleman/lady  will pay for everythingBu odam hammasi uchun to'laydi
Would you like to  dance with me?Men bilan raqsga tushmaysizmi?
I love youMen seni sevaman
Get well soonTezda sog'ayib keting
How do you say ... in Uzbek?... O'zbek tilida qanday aytiladi?
Leave me alone!Meni tinch qo'ying!
Help!  Fire!  Stop!Yordam bering!  Yong'in!  To'htang!
Call the police!Mirshabni chaqiring!
One language  is never enoughBir til aslo yetarli emas/Bir til bilish kamlik qiladi
My hovercraft  is full of eelsMening kayiqim baliq bilan to'lgan

欢迎 Xush kelibsiz

你好 Assalomu Alaykum!

你好吗?Ahvolingiz qalay?

很好,谢谢。Rahmat, yaxshi

厕所在哪里?Hojathona qay yerda?

这个多少钱?Necha pul turadi?

我不明白 Men tushunmayapman

你是哪国人?Siz qay yerdansiz?

请说慢一点 Iltimos, sekinroq gapiring

我爱你 Men seni sevaman

词汇

数字乌兹别克语西里尔字母乌兹别克语拉丁字母
0нольnol
1бирbir
2иккиikki
3учuch
4т ртto`rt
5бешbesh
6олтиolti
7еттиyetti
8саккизsakkiz
9т изto`qqiz
10 нo`n
11 н бирo`n bir
12 н иккиo`n ikki
13 н учo`n uch
14 н т ртo`n to`rt
15 н бешo`n besh
16 н олтиo`n olti
17 н еттиo`n yetti
18 н саккизo`n sakkiz
19 н т изo`n to`qqiz
20ийгирмаyigirma
21ийгирма бирyigirma bir
22ийгирма иккиyigirma ikki
23ийгирма учyigirma uch
24ийгирма т ртyigirma to`rt
25ийгирма бешyigirma besh
26ийгирма олтиyigirma olti
27ийгирма еттиyigirma yetti
28ийгирма саккизyigirma sakkiz
29ийгирма т изyigirma to`qqiz
30 ттизo`ttiz
40 ир qirq
50элликellik
60олтмишoltmish
70етмишyetmish
80саксонsakson
90т сонto`qson
100юзyuz
200икки юзikki yuz
300уч юзuch yuz
400т рт юзto`rt yuz
500беш юзbesh yuz
600олти юзolti yuz
700етти юзyetti yuz
800саккиз юзsakkiz yuz
900т из юзto`qqiz yuz
1,000мингming
2,000икки мингikki ming
3,000уч мингuch ming
4,000т рт мингto`rt ming
5,000беш мингbesh ming
6,000олти мингolti ming
7,000етти мингyetti ming
8,000саккиз мингsakkiz ming
9,000т из мингto`qqiz ming
1,000,000миллионmillion
1,000,000,000миллиардmilliard
投稿
非常不爽,删了吧! 相关词条:文化 语言文字 语言 乌兹别克斯坦 官方语言 粟特 大夏 花剌子模 维吾尔语 哈萨克语 柯尔克孜语 塔塔尔语 波斯语 俄语 阿拉伯字母 西里尔字母 乌孜别克语 拉丁字母 突厥 乌兹别克斯坦 哈萨克斯坦